Cerkiew w Uściu Gorlickim należy do bardzo ciekawych zabytków architektury drewnianej na terenie Beskidu Niskiego.
Zabytkowa cerkiew z Ujścia Gorlickiego
Ta dawna cerkiew grekokatolicka została wybudowana w stylu zachodniołemkowskich cerkwi drewnianych, zaś obecnie służy jako grekokatolicka cerkiew parafialna (w 1997 roku wróciła ponownie w ręce grekokatolików). W okresie powojennym pełniła rolę kościoła rzymskokatolickiego, jednak już po 1956 roku okazjonalnie odprawiano w niej nabożeństwa greckokatolickie.
Ich organizatorem był ksiądz Wasyl Hrynyk – inicjator odrodzenia kościoła w obrządku wschodnim w okresie komuny. Więziony za organizowanie grekotatolickich nabożeństw w latach 50-tych, dla obrządku greckokatolickiego ma wiele zasług. Dziś grekokatolicka cerkiew sąsiaduje z nowym kościołem katolickim, a każde z wyznań ma tu swój własny ośrodek kultu.
Obecna cerkiew, choć ma długą historię, to jednak nie pierwsza cerkiew istniejąca w Uściu Gorlickim. Najstarszy obiekt sakralny powstał tutaj w pierwszej połowie XVI stulecia i podlegał pod prawosławną parafię. Sytuacja zmieniła się dopiero po unii brzeskiej, gdy prawosławie na tym terenie zastąpione zostało wyznaniem greckokatolickim.
Cerkiew św. Paraskewii w Uściu Gorlickim została zbudowana w 1786 roku. Posiada konstrukcję zrębową oraz ściany kryte gontem. Jest to budowla trójdzielna (nawa, prezbiterium i babiniec), bardzo charakterystyczna dla cerkwi łemkowskich wznoszonych na terenie Beskidu Niskiego. Przy wieży znajduje się obszerny przedsionek, zaś do prezbiterium dobudowano zakrystię. Całość przykryta jest dachem typu namiotowego, pokrytym blachą.
W wyposażeniu tej łemkowskiej świątyni na uwagę zasługuje ikonostas z XVIII wieku, utrzymany w stylu późnego baroku. W ikonostasie tym na uwagę zasługuje bardzo rzadka rzecz: rzeźbione cokoły z figurami przedstawiającymi Adama i Ewę. Zobaczyć można tu również rzeźby proroków. Dlaczego jest to taka rzadkość? W kościele wschodnim rzeźby figuralne nie są uznawane, z tego też względu Nowsza jest polichromia zdobiąca wnętrze cerkwi. Wykonana została w 1938 roku. Na jednej ze ścian zachował się napis z zachowaną datą wykonania tych ściennych malowideł oraz informacją o jej fundatorach – Łemków z Ameryki.
Więcej interesujących wpisów dotyczących zabytków, znajdziesz w serwisie ehistoria.pl.
W wyposażeniu cerkwi na uwagę zasługują również ołtarze boczne z obrazami: Zmartwychwstanie oraz Matka Boska z Dzieciątkiem. Niegdyś we wnętrzu tej świątyni znajdowało się więcej ikon, jednak obecnie spora część z nich znajduje się w sanockim muzeum.
